Ksylitol
W wyglądzie i smaku do złudzenia przypomina zwykły cukier, lecz na organizm człowieka działa całkiem odmiennie. Podczas gdy cukier sieje spustoszenie w organizmie, ksylitol goi i naprawia, wzmacnia układ immunologiczny, broni przed degeneracyjnymi, chroniczymi chorobami i ma właściwości opóźniające proces starzenia.
Ksylitol jest alkoholem cukrowym, tzw. poliolem, uzyskiwanym najczęściej z drzewa brzozy. W jego cząsteczce jest 5 atomów węgla. W przeciwieństwie do cukrów 6- i 12-węglowych, takich jak: glukoza, fruktoza, sacharoza i laktoza, nie fermentuje w przewodzie pokarmowym. Ksylitol jest powoli przetwarzany w organizmie z minimalnym udziałem insuliny, wskutek czego posiada ponad 14-krotnie niższy indeks glikemiczny od cukru. Utrzymując niski poziom insuliny, przeciwdziała procesom przedwczesnego starzenia. Ponadto zawiera prawie dwa razy mniej kalorii niż cukier! Zbawienny jest dla osób zagrożonych osteoporozą, gdyż zwiększa przyswajanie wapnia, przywracając w ten sposób właściwą strukturę kości.
Działa antybakteryjnie i podnosi odporność organizmu. Potrafi likwidować drobne ubytki wynikające z próchnicy oraz zapalenie dziąseł i zębów poprzez przywracanie właściwego pH śliny, stąd na bazie ksylitolu możemy kupić pastę do zębów. Stosowanie ksylitolowego aerozlu do nosa ma zdolność eliminowania bakterii powodujących zapalenie ucha środkowego oraz zmniejsza występowanie alergii, astmy i infekcji zatok. Ksylitol jest skutecznym środkiem przeciwko szkodliwym bakteriom typu Helicobacter pylori, które odpowiadają między innymi za owrzodzenie żołądka. Ogranicza rozwój pleśni i drożdżaków - na przykład Candida albicans - w przewodzie pokarmowym. Zmniejsza także łaknienie na cukier.
Zaleca się spożywanie do 15 g ksylitolu dziennie (ok. 3 łyżeczek). Wskazane jest, by dochodzić do tej ilości stopniowo, gdyż zbyt duże spożycie bez wstępnego przygotowania może skutkować przejściową biegunką, która mija w czasie potrzebnym na zwiększenie wydzielania właściwych enzymów. Ponieważ organizm wytwarza codziennie ksylitol, a więc i enzymy odpowiedzialne za jego rozkład. Wszelkie efekty uboczne ustępują zazwyczaj po kilku dniach, po przystosowaniu się organizmu do wyższych dawek tego związku.
Zatwierdzony w roku 1963 przez amerykański Urząd ds. Żywności i Leków (FDA) ksylitol nie posiada żadnych znanych własności toksycznych. Ksylitol nie powoduje nieprzyjemnego posmaku. Jest dostępny pod wieloma postaciami. W formie krystalicznej może zastępować cukier w potrawach gotowanych i pieczonych lub być stosowany jako słodzik do napojów. Stosuje się go również w gumach do żucia, cukierkach, pastach do zębów i w aerozolach do nosa. Koszt kilograma cukru brzozowego to około 45-55 złotych.
Stewia
Stewia to całkowicie naturalny substytut cukru, którego w Ameryce Południowej używa się od stuleci. Niedawno został dopuszczony do celów spożywczych w USA i Australii. Stewia jest od dawna powszechnie wykorzystywana jako słodzik w Japonii i stanowi 40% wszystkich słodzących substancji. Wytwarza się ją z rośliny stewia, która co ciekawe, jest słodsza od cukru o 200-400 razy i w dodatku nie ma kalorii! Przeprowadzono już ponad 200 badań naukowych, a każde z nich potwierdza, że glikozyd stewii jest bezpieczny.
Ekstraktami stewii zaczęto się interesować, kiedy przyszła moda, a w zasadzie powinność, na stosowanie diet z ograniczeniem cukru. Medycyna wskazuje na potencjalne korzyści w leczeniu otyłości i nadciśnienia, gdyż wykazuje ona niemalże zerowy wpływ na po poziom insuliny we krwi. Najważniejszymi składnikami rośliny są glikozydy stewii - to one sprawiają, iż roślina ta jest tylekroć słodsza od cukru. Całkowicie rozpuszczają się w wodzie, dzięki czemu wyizolowanie tych składników z liści jest łatwe i naturalne. Najistotniejsze glikozydy to steviozyd i rebaudiozyd-A, odporne na temperaturę do 200 stopni C. Te dwa składniki są niezbędne do stworzenia ze stewii handlowych produktów, ale tylko ten drugi jest obecnie dopuszczony do sprzedaży.
Suszone liście są od 15 do 30 razy słodsze niż liście cukru trzcinowego. Zbiór stewii wymaga ścięcia łodyg do wysokości 5 cm a ze względu na prędkość wzrostu żniwa mogą odbywać się 3-4 razy w ciągu roku, co daje bardzo wydajną uprawę. Po zbiorach liście się czyści a następnie suszy w celu wydzielenia słodkich składników wykorzystywanych do produkcji różnych form użytkowych stewii. Świeże liście można także gotować i naparu używać jako herbaty lub naturalnego słodzika w płynie.
Roślina ta jest bardzo popularna i szeroko opisywana na różnych dietetycznych forach internetowych. Jej niewątpliwym atutem jest to, że można ją uprawiać w niemal każdym kraju na świecie. Nieco inny posmak może być odczuwalny tylko w przypadku zbyt wysokiej koncentracji. Jest bardzo odporna na ciepło, a jej temperatura topnienia to 196-198 stopni C, więc śmiało można ją używać do gotowania i pieczenia smakołyków. Jest zupełnie nietoksyczna, co zostało dowiedzione przez Instytut Badania Bezpieczeństwa Składników Chemicznych firmy Compounds w Japonii. Nie fermentuje w przeciwieństwie do normalnych cukrów prostych. Jest stabilna na różnych poziomach pH, jej stabilność kwasowo-zasadowa mieści się w zakresie pH 3-9. Może być nie tylko dodatkiem do żywności i napojów, ale można jej także używać w kosmetykach, pastach do zębów, aromatach, a także jako środka leczniczego, złożonego słodzika oraz innych. Obecnie nie sprzedaje się stewii na terenie Unii Europejskiej.
Glikozydy stewii muszą przestrzegać Novel Food Regulation, a to oznacza, że nie można ich sprzedawać ani wprowadzać na rynek w postaci żywności, a jest to znaczna różnica. Jednak Francja dopuściła rebaudiozyd-A, jedną z kluczowych substancji w liściu stewii, tymczasowo na okres 2 lat w sierpniu 2009 roku! Amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków (FDA) dopuściła stosowanie słodzików zawierających Reb-A jako dodatków do żywności. Przykładowe ceny produktu to około 30 zł za 250 tabletek, a jedna z nich stanowi odpowiednik łyżeczki cukru. 100 ml stewii w płynie to koszt około 50-60 zł, zaś 100 g sproszkowanej słodyczy to 45-55 zł.
